اجازه مادر برای خروج فرزند از کشور در هنگامی که زن و شوهر از یکدیگر طلاق گرفته اند و پدر قصد دارید با فرزند خود از کشور خارج شود، مطرح می شود. لکن به صورت کلی اجازه مادر برای خروج فرزند از کشور ملاک عمل نیست، لکن تحت شرایطی مادر می تواند با مراجعه به اداره گذرنامه خواستار ممنوعیت خروج فرزند از کشور شود. فلذا در ادامه به توضیحات بیشتر در این خصوص می پردازیم.
اجازه مادر برای خروج فرزند از کشور
یکی از مسائلی که باعث از هم گسستگی بنیان خانواده می شود و بیشتر لطمه عاطفی و روحی را به فرزندان وارد می نماید، مسئله طلاق است. زیرا پس از طلاق فرزندان دیگر از نزد پدر و مادر خود در یک منزل مشترک زندگی نمی کنند. بلکه هر یک از والدین در منزلی جدا از یکدیگر و در راستای تحقق اهداف خود زندگی می کنند.
حال پس از آنکه زوجین از یکدیگر طلاق بگیرند، اولین مسئله ای که مطرح می شود، حضانت فرزندان می باشد. حضانت فرزندان مطابق قانون و فارغ از جنسیت تا ۷ سالگی با مادر و پس از آنکه اگر فرزند دختر باشد تا ۹ سالگی و اگر فرزند پسر باشد، تا ۱۵ سالگی با پدر می باشد و پس از رسیدن به این سنین خود فرزند تصمیم گیری می نماید که ادامه زندگی خود با پدر یا مادر خود سپری نماید.
شایان ذکر است، هنگامی که پدر حضانت فرزند را بر عهده دارد، اگر بخواهد فرزند خود را از کشور خارج کند، اجازه مادر برای خروج فرزند از کشور ملاک نیست و مرد می تواند با مراجعه به اداره گذرنامه برای فرزند خود گذرنامه اخذ نماید و از طریق آن به خارج از کشور مسافرت نماید، لکن این اجازه به صورت مطلق نمی باشد، زیرا قانونگذار در ماده ۴۲ قانون حمایت خانواده مقرر می دارد؛
صغیر و مجنون را نمی توان بدون رضایت ولی، قیم، مادر یا شخصی که حضانت و نگهداری آنان به او واگذار شده است از محل اقامت مقرر بین طرفین یا محل اقامت قبل از وقوع طلاق به محل دیگر یا خارج از کشور فرستاد، مگر اینکه دادگاه آن را به مصلحت صغیر و مجنون بداند و با در نظر گرفتن حق ملاقات اشخاص ذی حق این امر را اجازه دهد. دادگاه در صورت موافقت با خارج کردن صغیر و مجنون از کشور، بنابر درخواست ذی نفع، برای تضمین بازگرداندن صغیر و مجنون تامین مناسبی اخذ می کند.
فلذا براساس ماده فوق الذکر با توجه به آنکه درسته که حضانت فرزند با پدر است، لکن مادر نیز از حق ملاقات فرزند برخوردار می باشد، فلذا زن باید از طریق دادگاه مانع خروج فرزند از کشور توسط پدر شود. حال اگر پدر در دادگاه احراز کند که مسافرت به خارج از کشور در مصلحت طفل می باشد، دادگاه با اخذ تامین از مرد و با در نظر گرفتن حق ملاقات زن با فرزند خود، اجازه خروج فرزند از کشور توسط پدر را صادر می کند. برای درک بهتر این موضوع به مثال ذیل توجه نمایید.
کودکی دارای بیماری است که درمان آن تنها در کشور آلمان میسر است، بنابراین اگر در این خصوص نیز اگر مادر راضی به خروج فرزند از کشور نباشد، دادگاه به دلیل اینکه درمان فرزند در کشور آلمان به مصلحت کودک می باشد، از پدر تامین اخذ کرده و حکم به خروج از کشور فرزند توسط پدر صادر می کند، فلذا در این حالت نیز اجازه مادر برای خروج فرزند از کشور حائز اهمیت نمی باشد.
اجازه مادر برای خروج فرزند بالای ۱۸ سال از کشور
هنگامی که شخصی به سن ۱۸ سالگی تمام می رسد، برای خروج از کشور نیازی به اجازه پدر یا مادر خود ندارند. لکن اگر فرزند پسر باشد و بخواهد از کشور خارج شود برای دریافت گذرنامه نیاز به ارائه کارت پایان خدمت، معافیت تحصیلی یا معافیت دائم از رزم نیاز می باشد. ولیکن اگر دختر ۱۸ ساله مجرد باشد، برای خروج از کشور نیاز به اذن پدر ندارد و در صورتیکه متاهل باشد، برای دریافت گذرنامه و خروج از کشور اجازه شوهر شرط می باشد.
