نحوه نفی نسب در دعوی حقوقی یکی از چالش هایی است که افرادی که قصد نفی نسب شخصی را از نسبیت خانوادگی خود دارند با آن مواجه میشوند و مشکلات زیادی در باب انجام رویه این موضوع و اثبات آن در دادگاه روبه رو هستند، لذا ما در این مقاله قصد داریم به جهت حل این مشکل در دعوی به موضوع نحوه نفی نسب بپردازیم و تمامی سوالات شما را در ابن باره توضیح دهیم

نحوه نفی نسب

در ابتدا بهتر است به موضوع نسب و همچنین رابطه اشخاص با یکدیگر بپردازیم، در واقع دو رابطه  بین اشخاص وجود دارد که وظایف و تکالیفی را برای طرفین ایجاد میکند که عبارت اند از رابطه نسبیت (نسبی) و رابطه سببیت (سببی)، نسبیت رابطه ای است که به واسطه نسبت خونی مانند رابطه پدر فرزندی یا مادر فرزندی و همچنین خواهر و برادری و یا عمو، دایی، خاله و عمه ، که به نحوی به واسطه عامل خونی یا ژنتیکی به یکدیگر مرتبط میشوند از یک سری حقوق و تکالیفی مشخص شده ای از قبیل ارث بری، الزام به انفاق و موانع نکاح برخوردار میشوند.

رابطه سببیت رابطه ای است که بر عکس رابطه نسبی که به دلیل عامل خونی ایجاد میگردد، این رابطه به واسطه عقد یا قراردادی که بین طرفین منعقد میشود صورت میگیرد و نه به دلیل رابطه خونی، به عنوان مثال زمانی که زن و مردی به واسطه عقد نکاح، علقه زوجیت میان آنها جاری میشود حقوق و تکالیفی نسبت به یکدیگر پیدا میکنند که رعایت آنها الزامی میباشد، از دیگر مثال هایی که میتوان برای فهم بهتر این موضوع بیان نمود عقودی مانند عقد اجاره میباشد که پس از انعقاد قرارداد طرفین (موجر و مستاجر) نسبت به یکدیگر وظایف و تکالیفی جهت اجرای تعهدات قراردادی خود پیدا میکنند

بنابراین با این تعریف ها به طور کامل روابط میان طرفین از قبیل رابطه سببیت و به خصوص رابطه نسبیت که موضوع مقاله ما نیز میباشد درک کردیم و حال و میتوان به توضیح ادامه مسائل بپردازیم.

همان طور که گفته شد رابطه نسبی به وسیله عامل خونی و یا ژنتیکی ایجاد میشود و وظایف و تکالیفی را که این رابطه بین طرفین وجود دارد ایجاد میکند، فلذا چنانچه شخصی اعم از پدر، مادر، فرزند، عمو، عمه، خاله، نوه و یا طبقات نسبی که طبق قانون به آنها ارث تعلق میگیرد مدعی عدم رابطه خانوادگی و یا نسبی با شخصی شوند، این ادعا تحت عنوان نفی نسب برسی میشود

نفی به معنا منفی و یا انکار و رد موضوعی است، بنابراین زمانی که شخصی نسبیت خود را با فرد دیگری نفی میکند اصطلاحا رابطه خود را با آن شخص انکار میکند، تا حقوق و تکالیفی از این جهت میان طرفین وجود نداشته باشد.

شرایط نفی نسب

نفی نسب اصولا یا از جانب مادر، خواهر، برادر، نوه و.. و اقارب اینچنینی در دادگاه صالح به رسیدگی که همان دادگاه خانواده میباشد مطرح میشود و به وسیله ارائه دادخواست از جانب این افراد به دادگاه، فرایند دادرسی آن آغاز میگردد، لکن نکنه حائز اهمیتی که لازم است در ابتدا بررسی این موضوع بدانید این است که نظر قانونگذار و محاکم قضایی در نسبیت افراد با یکدیگر بر مبنا صحت آن میباشد مگر اینکه دلیلی ادله و مدارک قانع کننده برای رد این وجود داشته باشد.

فلذا برای اینکه اشخاص بتوانند به نحو صحیح نسبت به نفی نسب شخصی از طریق دادگاه اقدام نمایند لازم از است یک سری شرایطی وجود داشته باشد که در زیر به آنها میپردازیم:

الف. در صورتی که شوهری به رابطه پدر فرزندی خود به صورت صریحاً و یا ضمنی اقرار کند، نمیتواند دیگر از طریق دادگاه ادعا نفی ولد داشته باشد و هر گونه ادعای وی به دین طریق در محاکم مورد رسیدگی قرار نمیگیرد.

ب. بر اساس قانون طفل متولد شده در دوران زوجیت ملحق به شوهر است به شرطی اینکه از زمان تشکیل نطفه (رابطه جنسی) تا تاریخ تولد نوزاد، کمتر از ۶ ماه و بیش تر از ۱۰ ماه نگذشته باشد؛ شایان ذکر است یکی از مهم ترین عواملی که میتوان به واسطه آن به نفی ولد و یا نفی نسب در هنگام تولد نوزاد اشاره کرد مدت زمان تشکیل نطفه تا تاریخ تولد میباشد که مشخص میشود که آیا بچه متولد شده مربوط به شوهر است با خیر؟. این عامل در اصطلاح حقوقی اماره فراش نیز گفته میشود.

پ. دعوی نفی نسب را شوهر نمیتواند مطرح کند و این دعوی تنها مربوطه به سایر اقارب مانند خواهر، برادر، نوه و.. میباشد و پدر برای نفی رابطه خود با طفل باید دعوی نفی ولد را در محکمه اقامه نماید.

ت. هر گاه نکاح به واسطه دلیلی بین زوجین باطل شده باشد و حاصل روابط زناشویی در این مدت موجب تولد فرزندی شود به دلیل این که علقه زوجیت از ابتدا میان طرفین باطل بوده است، فرزند حاصل شده نیز به نحوی نامشروع محسوب میشود، اما چنانچه طرفین نسبت به باطل بودن نکاح اطلاع نداشته باشند، طبق قانون نسبت طفل به هر یک از طرفینی که از ابطال نکاح بی اطلاع بوده است صحیح است و نسبت به شخصی که از فساد نکاح مطلع بود نامشروع است.

ادله نفی نسب

برای اینکه بتوان دعوی اثبات نسب را در دادگاه مطرح نمود لازم است علاوه بر ارائه دادخواست و رعایت یکی سری شرایط، ادله و مدارکی را برای اثبات ادعا خود به و اقناع مرجوع قضایی به محکمه ارائه کرد که در ادامه تعدادی از ادله میپردازیم:

شهادت در نحوه نفی نسب

شهادت یکی از ادله معتبر اثبات دعوا در دعوی حقوقی و کیفری میباشد فلذا در دعوی نفی نسب که یکی از دعوی حقوقی نیز محسوب میشود معتبر و مورد رای قاضی میباشد، لذا در صورتی که یکی از اشخاص بخواهد رابطه نسبیت خود را با شخصی نفی کند میتواند با معرفی دو شاهد به دادگاه دعوی مربوط به نفی نسب را اثبات نماید

شهادت شاهدین منوط بر است که شاهدان به طور قطع از عدم نسبیت طرفین مطلع و آگاه باشند و بتوانند علاوه بر شهادت دلیل قانع کننده ای به دادگاه بیان نماید در غیر این صورت، طرف مقابل میتواند شهادت شهود را نحوی بی اثر نماید

اتیان سوگند و در نحوه نفی نسب

ادای سوگند یکی دیگر از ادله اثبات دعوی میباشد که در کشور ما دارای جایگاه ارزشمندی به عنوان ادله اثبات دعوی محسوب میشود لکن شخصی در دادگاه ادله کافی برای اثبات ادعا خود مبنی بر نداشتن نسبت خونی یا خانوادگی باش خصی نداشته باشد میتواند از دادگاه بخواهد تا طرف مقابل با رعایت تشریفات قسم یاد کند که ادعای او مبنی را داشتن رابطه نسبی صحیح است، لکن در صورتی که شخص از ادای سوگند امتنا ورزد، نوبت قسم به فرد مدعی میرسد و او میتواند عدم رابطه خود با شخص مذکور سوگند یاد کند و بدین طریق رابطه نسبی خود را با وی نفی کند.

نظریه پزشک قانونی

نظریه پزشک قانونی به عنوان یکی از ادله اصلی اثبات دعوی محسوب نمیشود، اما قاضی میتواند به عنوان اماره قضایی مبنا حکم خود قرار دهد، نظریه پزشکی قانونی در واقع آزمایش ژنتیکی (DNA) شخص با اقارب و اشخاصی است به طور قطع رابطه نسبی آنها مشخص است و میتواند برای مقایسه مناسب باشد، فلذا برای اینکه شخصی بتواند به نظریه پزشک قانونی برای اثبات ادعا خود استناد نماید میبایست ابتدا از طریق دادگاه به پزشکی قانونی ارجاع شود و آزمایشات لازم را انجام دهد

سایر ادله نفی نسب

ادله ای که میتوان به استناد آنها دعوی نفی نسب را اثبات نمود بسیار محدود هستند و علاوه برآن این ادله میبایست به نحوی باشند که شرایط لازم را برای صحت ادعا برخوردار باشند فلذا علاوه بر دلایل و مدارک که پیش تر ذکر شد ادله و مدارک زیر نیز و در رای قاضی برای اثبات نفی نسب موثر است

• جلب نظر کارشناس
• تحقیقات محلی
• مدارک هویتی از قبیل سند ازدواج، شناسنامه، کارت ملی و..

برای اطلاع از موضوع اثبات نسبیت و مدارک لازم برای اثبات آن کلیک کنید

تفاوت نفی نسب و نفی ولد

نفی نسب و نفی ولد هر دو عامل از بین بردن رابطه حقوقی نسبی اشخاص با یکدیگر میباشد اما تفاوتی که در بین این دو وجود دارد این است که در نفی ولد شوهر یا اصطلاحا پدر منکر رابطه خونی و خانوادگی خود با فرزند یا فرزند خانواده خود میشود و در نفی نسب سایر اقارب مانند خواهر، برادر، نوه و.. میتوانند نسبت خود را با شخص مذکور از طریق دادگاه نفی نماید.

نکته حائز اهمیتی که در هنگام طرح دعوی نفی نسب یا ولد وجود دارد این است که در نفی ولی تنها شوهر (پدر) حق دارد ادعا کند که طفل مذکور فرزند او نمیباشد و هیچگونه رابطه خونی و خانوادگی با او ندارد اما در نفی نسب سایر اشخاص مانند خواهر، برادر و.. میتوانند به واسطه دعوی نفی نسب رابطه خانوادگی خود را با او نفی نمایند، لکن در صورتی که شخصی تفاوت این موضوع را به درستی نداند ممکن است در هنگام طرح دادخواست به دادگاه، شکایت او به دلایل شکلی رد شود.

نفی نسب توسط وراث

اصولا یکی از دلایلی که باعث میشود اشخاص نسبت به طرح دعوی نفی نسب در محاکم قضایی اقدام نمایند به دلیل ارث بری اشخاص به دلیل رابطه نسبی خود با یکدیگر است، بر این اساس اشخاص با توجه به طبقات ارث، میتوانند از یکدیگر به میزان مشخص شده ای ارث ببرند، لکن در هنگامی که قرار است اموال متوفی بین وراث او تقسیم شود لازم است یک سری مراحل از قبیل دریافت گواهی انحصار وراثت، تقسیم ترکه و.. انجام میشود که دادگاه مدت زمانی را مشخص میکند تا وراث متوفی خود را به دادگاه معرفی نمایند

در این میان اگر شخصی که خود را به نحوی با شخصی متوفی نسبت دهد که او ارث بدهد چنانچه این رابطه واقعی نباشد سایر وراث میتوانند دعوی نفی نسب خود را از طریق دادگاه خانواده مطرح نمایند و در صورت اثبات شخص مدعی را از نسبیت با خود نفی نمایند تا مانع از ارث بری او شود

نکات مهم در هنگام طرح دعوی نفی نسب

دادگاه صالح به رسیدگی دعوی نفی نسب دادگاه خانواده میباشد و برای اینکه پس از طرح این دعوی، دادخواست شما مورد رسیدگی قرار بگیرد حتما لازم است که دادخواست خود را به انضمام ادله و دلایل محکمه پسند به دادگاه ارائه نمایید در غیر این صورت صرف طرح طرح دعوی نفی نسب ممکن است درخواست شما در دادگاه خانواده رد شود

شایان ذکر است پس از اینکه درخواست شما در مرحله بدوی در دادگاه خانواده منجرب به رای شد باید توجه داشته باشید که رای شما قابلیت تجدید نظر و همچنین فرجام خواهی را دارا است و پس از دریافت حکم اول باید سایر مراحل دادرسی نیز طی شود تا حکم قطعی و نهایی دعوی نفی نسب برای شما صادر شود.