در قانون مجازات اسلامی برای کاهش جمعیت زندان‌ها تدبیری نوین در رابطه با چگونگی مجازات زندانیانی که محکوم به حبس هستند ارائه داده و هدف آن خلوت شدن زندان‌ها بوده ازهمین‌رو در تمامی جرایم تعزیری که حبس مرتکبین آن تا پنج سال و یا جزای نقدی تا هیجده میلیون تومان است می‌توانند با اعلام رضایت تحت نظارت سامانه الکترونیکی قرار بگیرند.
در ادامه مطلب در رابطه با پابند الکترونیکی و مراقبت الکترونیکی به توزیع خواهیم پرداخت.
پابند الکترونیکی چیست ؟!
همان‌طور که گفته شد برای این‌که تعداد محکومان به حبس و جمعیت کیفری زندانیان کاهش پیدا کند در جرایم تعزیری که درجه پنج‌تا هشت هستند دادگاه با توجه به شرایط و با رضایت محکومین می‌تواند برای آن‌ها پابند الکترونیکی در نظر بگیرد و آن‌ها را به‌صورت الکترونیکی در محدوده‌ای خاص تحت نظر داشته باشد.
پس پابند الکترونیکی یک وسیله چی پی اس است که از طریق آن زندانیان را در یک محدوده رسد می‌کند و چنانچه تغییر و یا دست‌کاری در این پابند ایجاد شود به زندانی هشدار داده می‌شود و اگر مقررات مربوط به این‌موضوع رعایت نشود و به هشدارها توجهی نکند به قاضی پرونده سریعاً اعلام‌شده تا تصمیم مقتضی را اعمال کند.
چگونه درخواست پابند الکترونیکی بدهیم؟
در ابتدا درخواست به رییس زندان و مقامات زندان داده می‌شود و با موافقت آن‌ها به قاضی اجرای احکام تقدیم می‌گردد.
بعد از آن قاضی اجرای احکام برای تصمیم در رابطه این‌که زندانی از پابند الکترونیک استفاده کند یا خیر پرونده را به قاضی صادرکننده رأی قطعی ارسال می‌کند و درنهایت قاضی پرونده با بررسی شواهد و قرائن و وضعیت زندانی تصمیم‌گیری نهایی را می‌نماید.
بعد از این‌که قاضی دادگاه با پیشنهاد مربوطه موافقت کرد قاضی اجرای احکام کیفری از محکوم‌علیه تامین مناسبی را خواهد گرفت و دستور اجرای تصمیم دادگاه را صادر و مراتب را به زندان اعلام می‌کند.
به خاطر داشته باشید کسی که می‌خواهد از پابند الکترونیکی استفاده کند باید فرم‌های مخصوصی که به او داده می‌شود را تکمیل کند و در آن محدوده فعالیتش را تعیین نماید تا برای زندگی و امرار معاش نیز به مشکل نخورد که هم بتواند در محل کار خود حاضر شود و هم در منزل خود رفت‌وآمد داشته باشد.
فرد زندانی درصورتی‌که با اخذ پابند الکترونیکی او موافقت شود بقیه محکومیت خود را با استفاده از پابند الکترونیکی در بیرون زندان سپری می‌کند لذا قبل‌از آن باید به مراکز مراقبت الکترونیکی زندان معرفی شوند تا آموزش و اقدامات لازم در این خصوص انجام بگیرد و پابند نصب شود.
آیا قبل‌از محکومیت نیز میتوان درخواست پابند الکترونیکی داد؟
اگر پروندهای همچنان در حال رسیدگی باشد و حکم محکومیتی صادر نشده باشد درعین‌حال متهم این پرونده می‌تواند درخواست پابند الکترونیکی را به قاضی پرونده بدهد قاضی نیز درصورتی‌که حکم محکومیت مبنی‌بر تحمل حبس بود می‌تواند به‌جای تحمل حبس متهم را در نظارت الکترونیکی از طریق پابند الکترونیکی قرار دهد و محکوم نماید.
هیأت عالی در این خصوص میگوید با توجه به صراحت ماده ۶۲ قانون مجازات اسلامی که با وجود شرایط مقرر در تعویق مراقبتی محکوم به حبس را در جرائم تعزیری پنج تا هشت با رضایت وی تحت نظارت سامانه الکترونیکی قرار دهد و مقنن در سال ۹۹ این اختیار را در مورد جرائم تعزیری درجه ۲ و ۳ و ۴ در صورت گذراندن ۱/۴ مدت حبس گسترش داده است. بنابراین پس از صدور حکم اعلام رضایت محکوم برای اعمال این شیوه اجرا در جرائم تعزیری درجه ۵ تا ۸ کافی است. نتیجتاً به صحت نظریه اکثریت اعلام عقیده می شود.
پابند الکترونیک برای حبس های درجه ۲ و ۳ و ۴ چگونه است ؟!
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه در این باره میگوید ؛ حکم موضوع تبصره ۲ الحاقی به ماده ۶۲ قانون مجازات اسلامی در مورد اعمال پابند الکترونیکی در جرایم دارای حبس‌های درجه دو و سه و چهار پس از گذراندن یک چهارم از مدت حبس، با توجه به عبارت «در جرایم تعزیری» صدر ماده ۶۲ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، مقررات این ماده و سیاق تبصره ۲ الحاقی به آن، منظور از حبس‌های درجه دو، سه و چهار تبصره الحاقی، مجازات قانونی حبس تعزیری درجه دو، سه و چهار است و منظور از گذراندن یک چهارم مجازات‌های حبس، گذشت یک چهارم مجازات حبس مندرج در حکم است.
آیا اگر متهم با وثیقه بیرون باشد می‌تواند از پابند الکترونیک استفاده کند ؟!
در گاهی اوقات متهم در زندان به سر می‌برد دراین‌صورت اگر با استفاده از پابند الکترونیکی او، موافقت شود قاضی اجرای احکام به زندان اعلام می‌کند که فرد به مرکز مراقبت الکترونیک اعزام گردد تا رای مربوطه برای استفاده از پابند الکترونیک اجرا شود.
اما اگر فرد به وسیله وثیقه یا کفیل بیرون از زندان باشد بازهم می‌تواند از پابند الکترونیکی استفاده کند در این‌جا اجرای احکام دادسرا این فرد را احضار می‌کند و بعد از آن به مرکز مراقبت الکترونیک می‌فرستد تا احراز هویت شود و آموزش‌های لازم و نصب پابند الکترونیکی صورت گیرد.
مشکلات پابند الکترونیکی
به‌طورکلی مشکلات زیادی برای افراد و سازمان‌های مسئول بر پروژه تحت نظارت قرار دادن محکومان از طریق پابند الکترونیکی مانند زندان، پلیس و شرکت‌های ناظر و دفاتر قضایی امکان دارد پیش بیاید پس عملاً دقت و توجه بسیار بالایی در این زمینه نیاز است اما پابند الکترونیکی چون یک دستگاه مغناطیسی و همان‌طور که از اسمش پیداست الکترونیکی میباشد امکان دارد با نقص فنی مانند قطع شدن سیگنال و یا تمام شدن باتری مواجه شود که موجب می‌شود ارتباط بین پایگاه‌های مختلف از بین برود بعلاوه ظرفیت کافی برای ثبت موقعیت‌های مکانی نیز به وجود نیاید.
نتیجه
به‌طورکلی استفاده از پابندالکترونیکی همان‌طور که گفته شد برای کاهش جمعیت زندان‌ها میباشد او گفته شد که زندانیانی که شرایط لازم را دارند می‌توانند درخواست را به مددکاران زندان بدهند و با موافقت رییس زندان و مددکاران زندان با گذشت از مراحل و صدور دستور از سوی قاضی می‌توانند الباقی محکومیت را با پابند الکترونیکی بگذرانند.
