یکی از پرونده های خانواده که اکثر زوجین در صورت مشکل با هم با آن روبه رو هستند، بحث سرپرستی فرزندان میباشد که در این مقاله سعی شده است تمامی نکات طلایی در مورد حضانت فرزندان که باید بدانید را برسی نموده ایم.
حضانت طفل تا چه سالی با مادر و تا چه سالی با پدر میباشد!
سرپرستی فرزندان تا سن ۷ سالگی با مادر است و پدر نمیتواند حضانت فرزندانی که از ۷ سالگی کمتر است را از مادر بگیرد، البته در شرایطی که دادگاه تشخیص دهد پدر صلاحیت لازم را ندارد و برای بعد از ۷ سالگی نیز فرزند را به مادر میسپارند. حق حضانت فرزندان از ۷ سالگی تا زمان بلوغ، حضانت بر عهده پدر می باشد و پس از آن که فرزند از طفولیت خارج شد تصمیم با خود فرزند می باشد که با پدر باشد یا مادر.
حضانت دختر و پسر در قانون قدیم
برطبق ماده ۱۱۶۹ قانونی مدنی مصوب سال ۱۳۱۴ : حضانت پسر را تا سن ۲ سالگی و دختر تا ۷ سالگی برعهده مادر میگذاشت و پس از آن بر عهده پدر می بود. با توجه به اصلاحیه سال ۱۳۸۲ حضانت و نگهداری طفل مادر تا ۷ سالگی و فرق نمیکند دختر یا پسر باشد و اگر برای بعد از ۷ سالگی نیز اختلاف باشد دادگاه با رعایت مصلحت کودک مشخص میکند.
حضانت فرزندان بعد از رسیدن به سن بلوغ
بعد از رسیدن به سن بلوغ برای فرزندان دختر ۹ سال تمام و پسران ۱۵ سال تمام قمری از دایره سرپرستی خارج می شوند و خود فرزند میتواند انتخاب کند که با مادر یا پدر زندگی کند. یعنی در صورتی که برای فرزندان بالاتر از این سنین دادخواست حضانت بدهیم دادگاه به هیچ وجه جهت بررسی پرونده ورود نمیکند.
حضانت در طلاق توافقی
در طلاق توافقی حضانت فرزندان به شکل توافق میان زن و مرد است که در صورت عدم توافق طرفین تعیین حضانت فرزند بر طبق قانون صورت می گیرد و بعد از طلاق برعهده‌ی دادگاه میباشد و دادگاه خانواده نیز به مصلحت فرزند تصمیم‌گیری میکند.
در صورت فوت پدر یا مادری که حضانت با اوست تکلیف حضانت چه میشود؟
بر طبق ماده ۱۱۷۱ قانون مدنی: “در صورت فوت یکی از ابوین (پدر یا مادر) حضانت طفل با آن کسی که زنده است خواهد بود هرچند متوفی پدر طفل بوده و برای او قیم معین کرده باشد.” یعنی اینکه حضانت فرزند با کسی است که در قید حیات باشند و حتی در شرایطی که پدر فوت کرده باشد که در این شرایط قیم برای این تعیین میگردد.
یا اگر در شرایطی که پدر و مادر هر دو فوت کرده باشند حضانت فرزندان بر عهده پدربزرگ پدری میباشد و اگر پدربزرگ کودک در قید حیات نباشد، وصی میتواند این مسولیت را بر عهده بگیرد.(پدر یا جد پدری میتواند برای پس از فوتش برای طفل وصی تعیین کند، برای نگهداری فرزندان و مواظبت و اداره اموال آن ها). و در شرایطی که وصی تعیین نکرده باشد، دادگاه یک نفر را به عنوان قیم مشخص میکند.
درصورتی‌که حضانت با طرف مقابل باشد برای ملاقات چه کار باید کرد؟
در شرایطی که سرپرستی فرزند که با هر کدام از آن‌ها باشد و مانع ملاقات طرف دیگری با فرزند شود، آن فرد میتواند با مراجعه کردن به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی دادخواست ملاقات فرزند را تقدیم کند. و بر اساس ماده ۵۴ قانون حمایت خانواده: “هرگاه مسئول حضانت از انجام تکالیف مقرر خودداری کند یا مانع ملاقات طفل با اشخاص ذی‌حق شود برای بار اول به پرداخت جزای نقدی درجه هشت و در صورت تکرار به حداکثر مجازات مذکور محکوم میشود. که به این معنی است که جلوگیری از ملاقات فرزند جرم میباشد. و بر همین اساس اول باید دستور موقت فوری ملاقات فرزند را از دادگاه تقاضا کند.
مقدار نفقه فرزندان چگونه تعیین میگردد؟
بر اساس ماده ۱۲۰۴قانون مدنی: نفقه اقارب عبارت است از مسکن، البسه و غذا و اثاث البیت به قدر رفع حاجت با در نظر گرفتن درجه استطاعت منفق یعنی آنکه بر طبق قانون مدنی مقدار نفقه فرزند بر اساس میزان توانایی مالی آن است که می تواند پرداخت کند. و در شرایطی که دعوای پرداخت نفقه مطرح گردد، دادگاه میزان نفقه فرزند را مشخص می کند، و معمولا قاضی با دستور قرار کارشناسی پرونده ها را به کارشناس نفقه ارجاع میدهد. تا با توجه به توانایی مالی مرد، نیاز فرزند، تعداد فرزند و عرف اجتماعی را بررسی نموده و مقدار نفقه را مشخص می کنند.
در صورت حضانت با مادر نفقه با کیست؟
در صورتی که حضانت فرزند به مادر سپرده شود، بر اساس رای دادگاه باید نفقه توسط پدر یا جد پدری پرداخت گردد و در شرایطی که نفقه را پرداخت نکند بر طبق ماده ۶۴۲ قانون مجازات اسلامی به سه ماه و یک روز تا پنج ماه حبس محکوم میگردد.
درصورت نقل‌مکان طرفین، فرزند کجا باید تحویل داده شود؟
برطبق ماده ۱۴ قانون حمایت خانواده: پدر یا مادر یا افرادی که سرپرستی طفل را بر عهده دارند، نمی توانند طفل را بدون اجازه والدین به خارج از کشور یا شهرستان دیگر به غیر از محل اقامت مقرر بین طرفین و یا محل اقامت قبل از طلاق بفرستند، مگر با کسب اجازه از دادگاه. و بر اساس قانون مکان نگهداری فرزند در مکان اقامت است که قبل‌از طلاق بوده اند.
۱۰ نکته طلایی که باید در مورد سلب حضانت فرزندان بدانید در ادامه به شما معرفی میکنیم .
قانونگذار مواردی را پیش‌بینی کرده که با وجود آن‌ها میتوان حضانت را از دارنده سلب نمود. بر اساس ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی در صورت وجود موارد مصادیق نامبرده‌شده در این ماده باعث سلب حضانت از دارنده آن میشود و مصادیق عدم مواظبت و انحطاط اخلاقی والدین باشد. و در این خصوص قاضی میتواند آن مصادیق را تشخیص بدهد و به آن حکم بدهد ، که در ادامه به صورت مختصر توضیح داده شده است .
۱- اعتیاد زیان‌آور به الکل، مواد مخدر و قمار:
با توجه به نظر قانونگذار در شرایطی که اعتیاد زیان آور نباشد نمی تواند حضانت را از او سلب نماید. بطور مثال: استعمال دخانیات می تواند آثار مخربی بر طفل داشته باشد ولی نمی توان به آن دلیل سلب حضانت کرد، و تشخیص اینکه اعتیاد زیان آور است یا خیر به عهده قاضی و دادگاه خانواده می باشد.
۲- اشتهار به فساد اخلاق و فحشا:
قانونگذار تعریف روشنی درباره فساد اخلاقی و فحشاء نکرده است و به عرف جامعه واگذار کرده است.
۳- ابتلا به بیماری‌های روانی با تشخیص پزشکی قانونی :
پدر یا مادری که مشکل بیماری روحی و روانی دارد که تشخیص آن با پزشکی قانونی می باشد.
۴- سوءاستفاده از طفل یا اجبار او به ورود در مشاغل ضداخلاقی مانند فساد و فحشا، تکدی‌گری و قاچاق:
قانونگذار در این موارد بیشتر به کلیات آن اشاره می کند. اجبار کردن کودکی که هنوز به سن کار نرسیده و به نوعی سوء استفاده می شود. و همینطور وسیله قرار دادن طفل برای تکدی گری و توزیع مواد مخدر و ورود آن به مشاغل ضد اخلاقی که از مصادیق اجبار طفل می باشد.
۵- تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف
در صورتی که یکی از والدین ادعا کنند که پدر یا مادر طفل را مورد ضرب و شتم قرار می دهد و در این شرایط باید آثار ضرب و جرح مشهود باشد و یا شاهدی داشته باشد. و البته تشخیص این که شامل مصادیق ماده میشود برعهده قاضی میباشد.
۶- حضانت با اوست سلب حضانت می شود؟
بر اساس ماده ۱۱۷۰ قانون مدنی: “اگر مادر در مدتی که سرپرستی طفل با اوست مبتلا به جنون شود یا با دیگری شوهر کند حق حضانت با پدر خواهد بود.” یعنی اینکه در صورتی که ازدواج کند حضانت از او سلب شده و مرد میتواند فرزند را از مادر بگیرد. و در این راستا باید دادخواست سلب حضانت را به دادگاه بدهد و حضانت را از او سلب نماید.
آیا میتوان طرف مقابل را از ملاقات قانونی منع کند؟
بر طبق ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی: “درصورتی‌که به علت طلاق یا به هر علت دیگر ابوین (پدر یا مادر) طفل در یک منزل سکونت نداشته باشد هر یک از پدر و مادر که طفل تحت حضانت او نمی‌باشد حق ملاقات طفل خود را دارد و تعیین زمان و مکان ملاقات و سایر جزئیات مربوط به آن در صورت اختلاف بین ابوین با محکمه است”.
بر اساس ماده فوق قانونگذار می‌گوید که هر کدام از والدین حق ملاقات فرزند خود را دارند و نمی‌توان آن را ثبت نمود و پدر و مادر هر کدام در زمان‌های معین این حق را دارند که فرزند خود را ملاقات کنند. و حتی با فاسد بودن پدر یا مادر باعث جلوگیری از ملاقات با آن‌ها نمی‌شوند. و در شرایطی که پدر و مادر برای آن مدت و زمان آن توافق کرده باشند اجرا میشود و اگر این توافق انجام‌نشده باشد دادگاه برای آن تصمیم‌گیری میکند.
مجازات کیفری برای عدم نگهداری فرزند
در ماده ۴۰ قانون حمایت از خانواده گفته‌شده که هر کس از اجرای حکم دادگاه در مورد حضانت طفل استنکاف کند یا مانع اجرای آن شود یا از استرداد طفل امتناع ورزد حسب تقاضای ذی‌نفع و به دستور دادگاه صادرکننده رأی نخستین تا زمان اجرای حکم بازداشت میشود.
به‌طورکلی حضانت یکی از تکالیف والدین است و هیچ‌یک از والدین حق ندارند در مدتی که حضانت طفل به‌عهده آن‌هاست از نگهداری او خودداری کنند در صورت خودداری حاکم باید به تقاضای دیگری ، یا تقاضای قیم یا یکی از اقربا و یا به تقاضای مدعی‌العموم نگاهداری طفل را به هر یک از ابوین که حضانت با اوست ملزم کند درصورتی‌که الزام ممکن و مؤثر نبود حضانت به خرج پدر و هر گاه پدر فوت‌شده باشد به خرج مادر تامین میکند.
پس به‌طورکلی دادگاه میتواند کسی را که حضانت به‌عهده اوست در صورت استنکاف الزام به حضانت نماید تا به تکلیف خود عمل کند.
کسی که قیومیت فرزند را دارد میتواند قبل سن قانونی اموال آن را بفروشد؟
قیمومیت به معنای قیم بودن و سرپرستی میباشد. قیم به کسی گفته میشود که بیشتر امور مالی فرزند برعهده اوست. و همینطور وظایف قیم به‌موجب قانون مدنی و قانون حسبی تعیین میگردد، و البته بستگی دارد برای اداره کدام اموال باشد. کسی که قیم میشود در اموال منقول دخل‌وتصرف دارد ولی برای اموال غیرمنقول تصرف ندارد و باید اجازه دادستان نیز باشد.
در صورتی که میخواهید اطلاعات بیشتری درباره ی قیومیت کسب کنید بر روی قیومیت کلیک نمائید.
یک پاسخ