تأمین دلیل
در قانون آیین دادرسی مدنی، تامین دلیل به این منظور میباشد که در دعوایی، اگر شخصی احتمال دهد مدارکی در دست دارد که میتوان در آینده در دادگاه به آن استناد نمود و یا اینکه این دلایل نزد طرف دیگر دعوا باشد که ممکن است باعث ازبین رفتن این دلایل باشد، در این صورت میتواند از دادگاه درخواستی به عنوان تأمین دلیل ارائه دهد. این قرار توسط مواردی مثل انجام تحقیقات محلی، کسب اطلاع از اهالی آن محل و یا نظر کارشناس صورت میگیرد.
تأمین دلیل چیست؟
تأمین در لغت، به معنای حفظ و نگهداری می باشد و دلیل این چیزی است که طرفین دعوی برای دفاع کردن از خود در دادگاه به آن استناد می نمایند. تامین دلیل به معنای حفظ و نگهداری اسناد موجود که بعدها در دادگاه مورد استفاده قرار می گیرد که این درخواست میتواند قبل از طرح دعوی اصلی یا در حین رسیدگی به آن با تقاضای خواهان صورت بگیرد و همچنین مرجع قضایی صالح برای انجام مقدمات موضوع دعوای تأمین دلیل مثل تهیه گزارش و ثبت کتبی آن برای دلایل موجود توسط ذی نفع مطرح شده، اقدام می نماید.
تأمین دلیل به چند نوع تقسیم میشوند؟
تأمین دلیل در موارد مختلفی به کار می رود و مصداق های فراوانی دارد زیرا در بسیاری از موضوعات مورد استفاده قرار می گیرد.بنابراین به مثال هایی در این مورد می‌پردازیم :
۱- اگر تصادفی بین دو خودرو صورت بگیرد و طرف مقصر حاضر به پرداخت خسارت نباشد، مالک خودرو برای وصول و تامین خسارت، به درخواست تأمین دلیل می‌پردازد.
۲- اگر محل کسبی دارای سرقفلی باشد و مستاجر بدون اجازه مالک، تغییر شغل بدهد یا اینکه از حدود خود تجاوز می نماید و یا آن محل را کسی دیگر انتقال اجاره بدهد، مالک می تواند برای ثبت این تخلف از مرجع قضایی توسط مواردی مثل تحقیقات محلی، کسب اطلاع از مطلعین و یا دلایل موجود در آن محل، به درخواست تأمین دلیل اقدام بکند.
چه زمانی میتوان درخواست تأمین دلیل را انجام داد؟
شخصی که با استفاده از دلایل و مدارک خود می خواهد درخواست تامین دلیل از مراجع قضایی را بنماید، این درخواست می تواند قبل از طرح دعوای اصلی باشد یا اینکه همزمان در حین رسیدگی به دعوا از شورای حل اختلاف یا دادگاه محلی که در آن حوزه دلایل و قرائن موجود است، به درخواست تأمین دلیل اقدام کند.
تشخیص ارزش و اعتبار تأمین دلیل چگونه مشخص میشود؟
میزان ارزش و اعتبار مربوط در مورد تأمین دلیل توسط مرجع قضایی صورت میگیرد زیرا بر اساس ماده ۱۵۵ قانون آیین دادرسی مدنی، تامین دلیل چون برای حفظ درخواست دهنده است، نحوه تشخیص ارزش و اعتبار آن توسط دادگاه انجام میشود و بر این اساس قرار تأمین دلیل صادر می گردد.
آیا تأمین دلیل باعث افزایش اعتبار دلایل میشود؟
خیر. تأمین دلیل باعث افزایش اعتبار نشده و تاثیری بر روی ادله و مدارک نمی گذارد و همچنین ممکن است آن دلایلی که درخواست دهنده به آن استناد کرده، قابل اثبات نباشد زیرا تأمین دلیل به وسیله حفظ و نگهداری دلایل توسط دادگاه صورت میگیرد و باعث افزایش ارزش آن نمی شود.
نحوه تقاضای تأمین دلیل به چه صورت میباشد؟
همانطور که در قبل گفته شد، درخواست تأمین دلیل ممکن است قبل از اقامه دعوا یا در حین رسیدگی و آن باشد اما نکته‌ای که وجود دارد، تامین دلیل چه به صورت کتبی نوشته شود یا به صورت شفاهی انجام شود، باید در آن مشخصات درخواست کننده و طرف مقابل ذکر شده و همچنین دلایل و مدارکی که درخواست دهنده تأمین دلیل برای موضوع دعوا به آن استناد می کند، باید مشخص شود.
نکته: برای طرح دعوا، ممکن است کسی که درخواست تأمین دلیل میدهد بر اساس شرایطی طرف مقابل آن مشخص نباشد.در این صورت درخواست تامین دلیل مورد پذیرش قرار گرفته به آن رسیدگی میشود.
کدام مرجع قضائی به درخواست تأمین دلیل رسیدگی میکند؟
پس از تنظیم دادخواست در فرم مخصوص به آن به تعداد خواندگان و همچنین کپی برابر اصل ادله و اسناد مربوطه به موضوع دعوا و ثبت آن در دفاتر الکترونیک قضایی، پرونده به شورای حل اختلاف محل دعوا فرستاده میشود.
نکته: در صورتی که شورای حل اختلاف در محل مورد دعوا وجود نداشته باشد، دادگاه محلی در حوزه محل اختلاف به پرونده رسیدگی می‌نماید.
صدور قرار تأمین دلیل به چه صورت می باشد؟
پس از تعیین شعبه شورای حل اختلاف یا دادگاه محلی و ارجاع پرونده به آن مرجع، طرف مقابل تامین دلیل باید در دادگاه حضور پیدا کند ولی عدم حضور وی، مانعی برای رسیدگی به پرونده ایجاد نمی‌کند. سپس با تعیین کارشناسی و پرداخت حق الزحمه او برای بررسی درخواست تأمین دلیل، کارشناس رسمی در محل حضور یافته و پس از انجام تحقیقات و ثبت گزارش نظر خود را به دادگاه اعلام میکند.
نکته: در صورتی که دادگاه درخواست تامین دلیل را امری فوری تشخیص دهد، می تواند بدون حضور طرفین اقدام به صدور رای کند. هم چنین دادگاه میتواند تأمین دلیل را به مدیر دفتر یا دادرس علل بدل واگذار نماید. اما در صورتی که تامین دلیل بر اساس حکم دادگاه باشد، قاضی شخصأ به پرونده ورود کرده و یا اینکه گزارش تامین دلیل، مورد تأیید دادگاه باشد.
آیا میتوان به قرار تأمین دلیل اعتراض نمود؟
اعتراض به تأمین دلیل بر اساس شرایط خاصی صورت میگیرد و نیاز به اسناد قابل قبول دارد که براساس آن، اجرائیه صادرشود. این مدارک عبارت است از:
۱- سند رسمی یا عادی ( مثل چک و سفته ) که قابلیت استناد به صدور اجرائیه را داشته باشد بدون آنکه به صدور رأی دادگاه نیازی داشته باشد.
۲- سندی که نشان دهنده این باشد که مال منقول یا غیر منقولی برای انجام ضمانت (مثل رد مال ) صورت گرفته است.
۳- سندی که نشان دهنده تعهد شخص بدهکار ( مثل تحویل کالا یا پرداخت مبلغی ) برای کار مشخصی باشد.
۴- زمانی که شخصی در مزایده اموال توقیفی برنده میشود و سندی به عنوان تضمین انتقال سند رسمی به او تعلق میگیرد
هزینه درخواست تأمین دلیل چقدر است؟
تامین دلیل از دعاوی غیر مالی است و نحوه تعیین هزینه آن به موضوع دعوا بستگی دارد اما طبق بخشنامه قضائی قوه قضائیه، هزینه درخواست تامین دلیل از ۴۰۰٫۰۰۰هزار ریال تا ۱٫۸۰۰٫۰۰۰ میلیون ریال میباشد.
تفاوت تأمین دلیل با تأمین خواسته چیست؟
در تامین خواسته چون از زمان دادرسی تا صدور حکم زمان زیادی طول می کشد(۳تا۶ ماه) در این صورت محکوم ممکن است به تخریب اموال یا اینکه آن اموال را به شخصی دیگر انتقال دهد. بنابراین شخص برای جلوگیری از این اقدامات درخواست تأمین خواسته می نماید. نکته ای که حائز اهمیت است، زمانی که درخواست تامین خواسته مطرح می شود، در فاصله ده روز باید دعوای اصلی طرح شود. غیر از این درخواست مورد نظر رد میشود. اما تامین دلیل برای حفظ دلایل و مدارک که به واسطه مواردی مانند (انجام تحقیقات و ثبت گزارش توسط کارشناس رسمی) که خواهان در آینده برای دفاع از خود در دادگاه، از تامین دلیل استفاده می نماید.
یک پاسخ