اگر شخصی پیش از فوت خود وصیت کند که عین یا منفعتی از اموال خود را به فرد دیگری مجانی تملیک کند، وصیت تملیکی گفته می شود. این وصیت هنگامی که توسط موصی دارد، تنظیم می شود، تا یک میزان پس از فوت وی دارای اعتبار است. فلذا در ادامه مطلب به توضیحات بیشتر در این خصوص می پردازیم.
وصیت تملیکی چیست؟
وصیت تملیکی عبارت است از اینکه کسی عین یا منفعتی را از مال خود برای زمان بعد از فوتش به دیگری مجاناً تملیک کند. فلذا براساس این تعریف هر شخصی می تواند پیش از فوت خود اموال خود به فرد دیگری تا مقداری تملیک کند و بیشتر از آن نیاز به تنفیذ وراث می باشد. به عنوان مثال علی اگر پیش از فوت خود مقداری از اموال خود را به صورت مجانی به محمد جواد تملیک کند، وصیت تملیکی گفته می شود.
ارکان وصیت تملیکی چیست؟
وصیت تملیکی دارای سه رکن است؛ به شخصی که اموال خود را به فرد دیگری تملیک می کند، موسی و کسی وصیت تملیکی به نفع او انجام شده است، موصی له گفته می شود. اما در خصوص مال یا منفعتی که مورد وصیت قرار می گیرد، موصی به گفته می شود.
شرط تحقق وصیت تملیکی چیست؟
در وصیت تملیکی صرف اینکه موصی مال یا منفعت اموال خود را به دیگری تملیک می کند، منوط اعتبار نیست و در صورتیکه این وصیت تحقق پیدا می کند، که موصی فوت نمود و پس از فوت ایشان موصی له وصیت را قبول نماید. در این صورت وصیت تملیکی محقق می شود و اگر پس از فوت موصی، موصی له وصیت را رد نماید، این وصیت محقق نمی شود. ولیکن در این جای یک استثنایی وجود دارد و آن هم این است:
هر گاه موصی له غیرمحصور باشد، مثل اینکه وصیت برای فقرا یا امور عام المنفعه شود قبول شرط نیست و آن وصیت تملیکی بدون آنکه قبول موصی له وجود داشته باشد به تحقق می پیوند، مگر آنکه موصی له رد وصیت را به صورت صریح اعلام نماید.
شایان ذکر است، اگر موصی له پیش از فوت موصی قبول خود را اعلام نماید، دارای اعتبار نمی باشد، زیرا موصی قادر به رجوع از وصیت خود بوده، حتی در فرض اینکه موصی به مورد قبض موصی له باشد. به عنوان مثال اگر پدری وصیت کرده باشد، که خودروی پرایدش به فرزند پسرش تعلق بگیرد و آن فرزند نیز این وصیت را قبول کرد و پراید را از پدر خود دریافت نمود، به دلیل آنکه پدر در قید حیات می باشد، می تواند از وصیت خود رجوع کرده و پراید را از پسر خود پس بگیرد.
وصیت تملیکی تا چه میزان دارای اعتبار است؟
وصیت تملیکی تا یک سوم نافذ است و اگر بیشتر از یک سوم باشد، منوط به تنفیذ دیگر وراث می باشد. به عنوان مثال تنها دارایی یک فرد یک ملک به ارزش۹ میلیارد تومان می باشد. این شخص وصیت می کند، که این ملک تنها به فرزند پسر او تعلق بگیرد، در حالیکه وی دارای دو دختر می باشد. فلذا در این حالت وصیت موصی تنها تا یک سوم یعنی معادل ۳ میلیارد تومان از ارزش ملک دارای اعتبار است و در خصوص مابقی ارزش ملک تا این وصیت دارای اعتبار شود، منوط به تنفیذ دو خواهر می باشد.
اگر دو خواهر مازاد بر یک سوم ارزش ملک را در خصوص وصیت فوق تنفیذ ننماید، تکلیف چیست؟
در این صورت الباقی ترکه باقی مانده که معادل ۶ میلیارد تومان می باشد، بین وراث براساس مقدار سهم الارثی که به هر یک از آنان تعلق می گیرد، تقسیم می شود. یعنی ۳ میلیارد دیگر به فرزند پسر تعلق گرفته و به هر یک از دختران ۱ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان می رسد.
آیا رد موصی به بعد از قبول و قبض توسط موصی له دارای اعتبار است؟
همانطور که پیش گفته شد، قبول وصیت تملیکی توسط موصی له بعد از فوت موصی دارای اعتبار است، فلذا اگر موصی له قبل از فوت موصی وصیت را رد کرده باشد بعد از فوت می تواند آن را قبول کند ولیکن اگر بعد از فوت آن را قبول و موصی به را قبض نماید دیگر نمی تواند موصی به را رد کند، لیکن اگر قبل از فوت قبول کرده باشد بعد از فوت قبول ثانوی لازم نیست.
وصیت تملیکی دست نویس اعتبار دارد؟
اگر وصیت تملیکی به صورت دست نویس توسط موصی بدون اجبار و اکراه امضاء شده باشد، آن وصیت دارای اعتبار است، ولیکن باید حتما در وصیت تاریخ درج شده باشد و بهتر است به دست خط خود موصی نگاشته شده باشد. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص بروی «آیا وصیت نامه دست نویس اعتبار دارد؟» کلیک نمایید.
