همان‌طور که می‌دانید در طلاق توافقی زوجین در مورد حقوق مالی و غیرمالی خود توافق می‌نمایند . پس‌از آن با تراضی یکدیگر برای طلاق پیش می‌روند. یکی از مواردی که زوجین در مورد آن با هم توافق می‌کنند بحث حضانت فرزندان میباشد . اما به‌طورکلی بهتر است کمی در مورد حضانت مطابق با قانون اطلاعاتی را داشته باشید . که در ادامه همین مطلب به آن خواهم پرداخت و خواهم گفت که حضانت فرزندان در طلاق توافقی چگونه است . اما درعین‌حال اگر سوالی در خصوص دعاوی خانواده مانند طلاق، طلاق توافقی ، مهریه، نفقه، حضانت فرزندان و . . . داشتید و به‌دنبال مشورت و پاسخ سوالات خود در مورد امور قضایی هستید . می‌توانید با کارشناسان سامانه هوشمند خدمات حقوقی داپکده تماس بگیرید.
در چه مواردی حضانت سلب میگردد؟!
برخی از مواردی که موجب سلب حضانت میشود به شرح ذیل است؛
زمانی‌که حضانت فرزند به‌عهده مادر است اگر مادر در این مدت ازدواج مجدد و یا به جنون مبتلا شود باعث میشود حق حضانت از مادر سلب گردد و به پدر منتقل شود . ( ماده ۱۱۷۰ قانون مدنی )
اما اگر پدر فوت کرده باشد و در قید حیات نباشد حضانت همچنان با مادر خواهد بود.
حال اگر هر یک از پدر و مادر فوت کنند، حضانت به پدر یا مادری که در قید حیات هست منتقل میشود.
همچنین اگر یکی از والدین اعتیاد زیان‌آور به مواد مخدر یا الکل داشته باشد و یا مشهور به فحشا و یا مبتلا به بیماری روانی باشد و یا اگر از طفل سؤ استفاده کند حضانت از او گرفته میشود و اگر ضرب‌وجرح خارج از حد متعارف داشته باشد بازهم حضانت از او سلب میشود.
مجازات عدم انجام تکالیف حضانت فرزندان
مطابق با قانون حضانت تکلیفی است که والدین را به آن مستلزم می‌کند . در پی آن مسئولیت‌هایی برای فردی که حضانت را به‌عهده داره و یا به‌عبارتی مسئول حضانت است تحمیل میشود . حال اگر شخص مسئول حضانت نسبت‌به تکالیف های مقرر اقدامی ننمایند و یا امتناع کند در وهله اول جزای نقدی درجه هشت گریبانگیرش خواهد شد و در صورت تکرار به حداکثر مجازات مذکور محکوم میشود.( ماده ۵۴ قانون حمایت از خانواده)
آیا جلوگیری از ملاقات فرزند مجازات دارد ؟!
ملاقات فرزند حقی است که برای طرف مقابل در نظر گرفته می شود و کسی که حضانت فرزند با اوست نمی‌تواند از این ملاقات جلوگیری کند.
اما اگر چنانچه از ملاقات فرزند با طرف مقابل جلوگیری شود ، طرف مقابل می‌تواند مطابق با قانون از وی شکایت کند که دراین‌باره ماده ششصد و ۶۳۲ قانون مجازات اسلامی عنوان می‌گوید : اگر کسی از دادن طفلی که به او سپرده شده‌است در موقع مطالبه اشخاصی که قانوناً حق مطالبه دارند امتناع کند . یا به‌عبارتی از ملاقات جلوگیری کند ، در گذشته به مجازات از سه ماه تا شش ماه حبس و یا به جزای نقدی محکوم می‌شده اما مطابق با قانون جدید( قانون کاهش مجازات‌های حبس تعزیری ) این مجازات به چهل و پنج روز تا سه ماه حبس و یا جزای نقدی از ۱۵۰ هزار تومان تا ۳۰۰ هزار تومان محکوم میشود.
و اگر این امر تکرار شود باعث سلب حضانت خواهد شد.
برای گرفتن حضانت به کجا مراجعه کنم؟
همان‌طور که می‌دانید مراجع قضایی در باب رسیدگی ازنظر صلاحیت به ذاتی و محلی تقسیم می‌شوند.
در جایی‌که از صلاحیت ذاتی یک مرجع قضایی صحبت می‌کنیم ، منظور صلاحیت آن در رسیدگی به موضوع آن دعوا است که مطابق با قانون حمایت از خانواده، دادگاه خانواده صالح به رسیدگی موضوع حضانت میباشد.
اما زمانی‌که از صلاحیت محلی یک مرجع قضایی صحبت می‌کنیم . منظور این است که از لحاظ حوزه جغرافیایی و منطقه ای آن مرجع قضایی را مورد بررسی قرار دهیم که برای موضوع حضانت مطابق با قانون آئین دادرسی مدنی دادگاه محل اقامت خوانده صالح به رسیدگی است . یعنی اگر زنی در مشهد باشد و همسر او در تهران زندگی کند حال اگر زن بخواهد دعوای حضانت را مطرح کند باید در دادگاه خانواده تهران اقدام به طرح دعوا نماید.
حق حضانت در صورت فوت یکی از والدین
درصورتی‌که یکی از والدین فوت کند حضانت به دیگری منتقل میشود ، یعنی اگر پدر فوت کند نگهداری فرزند با مادر است اما فراموش نکنید ، که اگر جد پدری یا همان پدربزرگ پدری فرزند اگر زنده باشد ولایت فرزند را خواهد شد . لذا صرفاً حضانت فرزند با مادر است.
در این‌جا اگر پدربزرگ ثابت کند که مراقبت و نگهداری فرزند توسط مادر وی به صلاح فرزند نیست و مادر صلاحیت لازم برای حضانت را ندارد می‌تواند او را سلب حضانت کند.
برخی از مواد قانونی مرتبط با حضانت
ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی « هرگاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت
حضانت اوست، صحت جسمانی و یا تربیت اخلاقی طفل در‌معرض خطر باشد، محکمه می‌تواند
به تقاضای اقربای طفل یا به تقاضای قیم او یا به تقاضای رئیس حوزه قضائی هر تصمیمی
را که برای حضانت طفل‌مقتضی بداند، اتخاذ کند.
موارد ذیل از مصادیق عدم مواظبت و یا انحطاط اخلاقی هر یک از والدین است:
۱ – اعتیاد زیان‌آور به الکل، مواد مخدر و قمار.
۲ – اشتهار به فساد اخلاق و فحشاء.
۳ – ابتلا به بیماریهای روانی با تشخیص پزشکی قانونی.
۴ – سوء استفاده از طفل یا اجبار او به ورود در مشاغل ضد اخلاقی مانند فساد و فحشاء، تکدی‌گری و قاچاق.
۵ – تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف.
ماده ۴۵ قانون حمایت از خانواده « رعایت غبطه و مصلحت کودکان و نوجوانان در کلیه تصمیمات دادگاهها و مقامات اجرائی الزامی است.»
ماده ۱۱ قانون حمایت از کودکان و نوجوانان «هرگونه معامله راجع به طفل یا نوجوان ممنوع بوده و مرتکب به مجازات حبس درجه پنج قانون مجازات اسلامی محکوم می شود؛ چنانچه این رفتار با هدف فحشاء و هرزه نگاری، بهره کشی اقتصادی، برداشت اعضاء یا جوارح و یا استفاده از طفل و نوجوان در فعالیت های مجرمانه باشد، مرتکب به مجازات حبس درجه چهار قانون مجازات اسلامی محکوم می شود.»
مجازات کیفری برای عدم نگهداری فرزند
در ماده ۴۰ قانون حمایت از خانواده گفته‌شده که هر کس از اجرای حکم دادگاه در مورد حضانت طفل استنکاف کند یا مانع اجرای آن شود یا از استرداد طفل امتناع ورزد حسب تقاضای ذی‌نفع و به دستور دادگاه صادرکننده رأی نخستین تا زمان اجرای حکم بازداشت میشود.
به‌طورکلی حضانت یکی از تکالیف والدین است و هیچ‌یک از والدین حق ندارند در مدتی که حضانت طفل به‌عهده آن‌هاست از نگهداری او خودداری کنند در صورت خودداری حاکم باید به تقاضای دیگری ، یا تقاضای قیم یا یکی از اقربا و یا به تقاضای مدعی‌العموم نگاهداری طفل را به هر یک از ابوین که حضانت با اوست ملزم کند درصورتی‌که الزام ممکن و مؤثر نبود حضانت به خرج پدر و هر گاه پدر فوت‌شده باشد به خرج مادر تامین می‌کند.
تبصره ۱ – اشخاصی که واسطه گری در ارتکاب جرم موضوع این ماده را حرفه خود قرار داده باشند، به میانگین حداقل و حداکثر تا حداکثر مجازات مباشر جرم محکوم و در غیر این صورت به مجازات معاون محکوم می شوند.
تبصره ۲ – هرگاه کارکنان نهادهای حکومتی مامور به خدمات عمومی اعم از دولتی و غیردولتی در ارتکاب جرم موضوع این ماده دخالت داشته باشند، علاوه بر مجازات اصلی به محرومیت اجتماعی درجه پنج قانون مجازات اسلامی محکوم می شوند.
پس به‌طورکلی دادگاه می‌تواند کسی را که حضانت به‌عهده اوست در صورت استنکاف الزام به حضانت نماید تا به تکلیف خود عمل کند.
حضانت فرزندان
منظور از حضانت فرزندان درواقع نگهداری از فرزندان بعد از طلاق مدنظر است لذا در این خصوص مطابق با مواد قانونی و بخشنامه‌های صادره جدید از کمیسیون‌های مربوطه حقوقی در مورد حضانت فرزندان باید توجه داشت که اگر زوجین از یکدیگر طلاق بگیرند فرزندان آن‌ها به‌شرح زیر مورد حضانت قرار می‌گیرند؛
فرزندان اعم از دختر یا پسر تا سن هفت‌سالگی حضانت شان با مادر خواهد بود مگر این‌که مادر صلاحیت نگهداری نداشته باشد و یا در مورد حضانت توافقی صورت گرفته باشد.
اما نکته اینجاست که بعد از سن هفت‌سالگی حضانت با کدام یک خواهد بود؟
در این‌مورد باید بین فرزند دختر و پسر قائل به تفکیک شد اما به‌طورکلی از سن هفت‌سالگی تا سن بلوغ آن‌ها حضانت فرزندان چه دختر و چه پسر با پدر است.
تفکیکی که در مورد آن گفته شد درواقع تفاوت سن بلوغ دختر و پسر است که سن بلوغ دختر نه سال است و سن بلوغ پسر پانزده سال تمام میباشد که دراین‌صورت هم اگر پدر فاقد صلاحیت نگهداری باشد مانند این‌که اگر اعتیاد مخرب داشته باشد حضانت از وی سلب خواهد شد.
حضانت فرزندان در طلاق توافقی
در مقوله طلاق توافقی همان‌طور که می‌دانید ، حضانت فرزندان ازجمله مسائلی است. که در مورد آن توافق برای بعد از طلاق صورت می گیرد.
موضوع نگهداری فرزندان بعد از طلاق به این‌گونه می باشد . که اگر زوجی بر سر این‌موضوع با یکدیگر به هر نحوی توافق نمایند. دادگاه به پیروی از توافق طرفین به آن استناد خواهد کرد و ملاک عمل قرار خواهد گرفت . اما اگر توافق در این خصوص صورت نگرفته یا طرفین به توافق نرسیده باشند دادگاه مطابق قانون عمل خواهد کرد . که در پاراگراف قبل به آن اشاره شد اما به‌خاطر داشته باشید که به هر دلیلی که البته عقلایی و محکمه‌پسند باشد هر یک از طرفین صلاحیت نگهداری فرزندان را نداشته باشند فرزند به‌طرف دیگر سپرده میشود و حضانت آن را دارا خواهد بود.
اگر هم دو طرف صلاحیت نگهداری را نداشته باشند فرزند برای نگهداری به بهزیستی معرفی می‌شوند.
کلام پایانی
با مطالعه این مطلب که در رابطه با حضانت بود یافتیم که حضانت فرزندان از چه سنی با مادر است . همچنین متوجه شدیم که در چه سنی با پدر است . علاوه‌براین باید گفت موضوعی که در واقع به‌طورقطع در پرونده‌های طلاق اختلاف بر سر آن وجود دارد. همین حضانت فرزندان است. که اگر شما با این پرونده برخورد کردید . نیاز به وکیل که ازجمله موارد مهم در این خصوص است . چراکه وکیل می‌تواند اگر طرف مقابل صلاحیت نگهداری را نداشته باشد به‌سادگی آن را اثبات کند و حضانت را به طرف دیگر بسپارد، داشتید.
حال اگر سوالی در این خصوص دارید می‌توانید با کارشناسان ما در سامانه هوشمند خدمات حقوقی داپکده تماس بگیرید.
