تنظیم لایحه دفاعیه کلاهبرداری

لایحه دفاعیه کلاهبرداری امروزه در دادگاه ها و دادسرا ها کاربرد فراوان دارد. متاسفانه امروزه با توسعه علم و فناوری، روش های جدید کلاهبرداری از اشخاص به وجود آمده است و این جرم نیز به تبع گسترش یافته است. در واقع در کلاهبرداری، بزه دیده فریب شخص کلاهبردار را می خورد و وجه یا مال یا… را به کلاهبردار تقدیم می کند و یا اینکه امکان دسترسی به آنها را به کلاهبردار می دهد. در این نوشتار به بررسی بیشتر جرم کلاهبرداری و تنظیم لایحه دفاعیه کلاهبرداری از طرف متهم و شاکی می پردازیم.

جرم کلاهبرداری چیست؟

کلاهبرداری در لغت به معنای شیادی و حقه بازی می باشد و در اصطلاح، کلاهبرداری از جرائم علیه اموال می باشد. در واقع کلاهبرداری عبارت است از مجموعه عملیات متقلبانه ای که به موجب آن شخصی اغفال شده و مال وی ربوده می شود. فرق عنوان مجرمانه کلاهبرداری و سرقت نیز همین است که در کلاهبرداری بر خلاف سرقت، عملیات متقلبانه وجود دارد و فرد مالباخته خود مالش یا دسترسی به مالش را به کلاهبردار می دهد اما در سرقت، عملیات متقلبانه وجود نداشته و بزه دیده خود مالش را در اختیار سارق قرار نمی دهد.

مصادیق عملیات متقلبانه می تواند متعدد و متنوع باشد مثلا جعل عنوان، تظاهر به وجود مجوزهای قانونی، تظاهر به وجود شرکت قانونی و… می تواند از این مصادیق باشد.

بر اساس ماده ۱ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری، چنانچه کسی از راه حیله و تقلب، مردم را به اموری مانند وجود شرکتها، تجارتخانه ها، کارخانه ها و موسسات موهوم و غیرواقعی فریب دهد و یا چنانچه به امور غیرواقعی امیدوار سازد و یا از حوادث و اتفاقات غیرواقع بترساند و یا از اسم و عنوان جعلی استفاده نماید و یا به وسایل متقلبانه دیگر وجوه یا اموال یا اسناد تجارتی یا حوالجات یا قبوض یا مفاصا حساب و نظایر اینها به دست آورد و از این راه مال دیگری را برباید، کلاهبردار محسوب می گردد.

بر اساس قانون تجارت نیز افراد زیر کلاهبردار محسوب می گردند:

1. موسسین و مدیرانی که بر خلاف واقع پرداخت تمام سهم الشرکه نقدی و تقویم و تسلیم سهم الشرکه غیرنقدی را در اوراق و اسنادی که برای ثبت شرکت داده می شود، اظهار کرده باشند.
2. کسانی که به وسیله متقلبانه سهم الشرکه غیرنقدی را بیشتر از قیمت واقعی آن تقویم و اظهار کرده باشد.
3. مدیرانی که با نبودن صورت دارایی یا با استناد صورت دارایی مزور یا متقلبانه منافع موهومی را بین شرکاء تقسیم کنند.

اگر گروهی با اجاره محلی، شرکت غیر واقعی مهاجرتی تاسیس کنند و تظاهر کنند که کار مهاجرت تحصیلی افراد را انجام می دهند و در این زمینه  از افراد وجوهی دریافت کنند و متواری گردند، مرتکب جرم کلاهبرداری شده اند. یا مثلا اگر اشخاصی با هک کردن و سرقت اطلاعات حساب بانکی افراد، اقدام به خالی کردن حساب آنها بکنند، مرتکب کلاهبرداری شده اند. در صورتی که مبلغ کلاهبرداری بیش از یک میلیارد ریال باشد، حکم محکومیت قطعی در صورتی که موجب اخلال در نظم و امنیت عمومی نباشد در یکی از روزنامه های محلی در یک نوبت منتشر می گردد.

در صورتی که شخصی قصد انجام جرم کلاهبرداری را داشته است و در این خصوص اقدامات لازم را نیز انجام داده است اما در حین جرم مثلا دستگیر شده است و یا بزه دیده آگاه گردیده است و یا به هر دلیلی جرم کلاهبرداری به سرانجام نرسیده باشد، مرتکب حسب مورد به جرم شروع به کلاهبرداری محکوم می گردد.

بر اساس قانون تجارت، هرکس با سوء نیت برای ترغیب مردم به تعهد خرید اوراق بهادار شرکت سهامی، به صدور اعلامیه پذیره نویسی سهام یا اطلاعیه انتشار اوراق قرضه که حاوی اطلاعات نادرست یا ناقص است، اقدام نماید و یا با سوء نیت جهت تهیه اعلامیه یا اطلاعیه مذکور، اطلاعات ناقص یا نادرست بدهد به مجازات شروع به کلاهبرداری محکوم می گردد. در صورتی که بر این اقدامات اثری مترتب شود، مرتکب در حکم کلاهبردار بوده است و به مجازات کلاهبرداری محکوم می گردد.

مجازات کلاهبرداری چیست؟

اصولا مجازات کلاهبرداری بر مبنای قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری در حالت عادی، حبس از یک سال تا ۷ سال به انضمام جزای نقدی معادل مالی که دریافت شده است، می باشد. لازم به ذکر است علاوه بر این مجازات ها، کلاهبردار به رد تمام اموالی که دریافت کرده به صاحبانش نیز محکوم می گردد.

درصورتیکه شخص کلاهبردار جعل عنوان کرده باشد مثلا خود را از اشخاص صاحب منصب یا مامور در سازمانها، موسسات دولتی یا وابسته به دولت، شرکتهای دولتی، شوراها یا شهرداریها،قوای سه گانه، نیرو های مسلح و … معرفی کرده باشد و یا کلاهبرداری از طریق تبلیغات عمومی مانند روزنامه، رادیو، تلویزیون و… صورت گرفته باشد و یا کلاهبردار از کارکنان دولت، موسسات و سازمان های دولتی یا وابسته به دولت، شهرداریها، نهاد های انقلابی، قوای سه گانه، نیروهای مسلح و نهاد های مامور به خدمات عمومی باشد، مرتکب علاوه بر رد اصل مال به حبس از دو تا ده سال و انفصال ابد از خدمات دولتی و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که دریافت کرده است، محکوم می گردد.

مجازات شروع به کلاهبرداری نیز یک سال حبس می باشد و در صورتی که کلاهبرداری با جعل عنوان و یا با تبلیغات عمومی صورت گرفته باشد و یا مرتکب از کارکنان دولتی باشد، مجازات آن دو سال حبس خواهد بود. مستخدمان دولتی علاوه بر مجازات ذکر شده، در صورتی که  در مرتبه مدیرکل یا بالاتر یا همتراز آنها باشند به انفصال دائم از خدمات دولتی و در صورتی که در مرتبه پایین تر باشند به شش ماه تا سه سال انفصال از خدمات دولتی نیز محکوم می گردند. درصورتیکه در شروع به کلاهبرداری، جرم دیگری مانند جعل و… نیز انجام شده باشد، مرتکب به مجازات آن نیز محکوم می گردد.

لازم به ذکر است در صورتی که افرادی به صورت گروهی و با تشکیل یا رهبری شبکه چند نفری به جرم کلاهبرداری اقدام نمایند، علاوه بر رد کلیه اموال منقول و غیرمنقول به دولت و افراد، به جزای نقدی معادل مجموع آن اموال و انفصال دائم از خدمات دولتی و حبس از پانزده سال تا ابد محکوم می گردند. در صورتی که اعمال آنها مصداق افساد فی الارض باشد به جرم افساد فی الارض محکوم شده و مجازات آنها اعدام می باشد.

ناگفته نماند هرکس به طور غیر مجاز از سامانه های رایانه ای یا مخابراتی از طریق اعمالی مانند وارد کردن، تغییر، محو، ایجاد یا متوقف کردن داده ها یا مختل کردن سامانه ها و… وجه یا منفعت یا مالی برای خود یا دیگری کسب کند، علاوه بر رد مال به صاحب آن، به حبس از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از پنجاه میلیون ریال تا دویست و پنجاه میلیون ریال و یا هردو مجازات محکوم خواهد شد.

هریک از روسا، مدیران، مسئولان موسسات و نهادها و سازمان های دولتی که از وقوع جرم کلاهبرداری در سازمان یا موسسات تحت اداره و نظارت خود مطلع می گردند، در صورتی که موضوع را به مرجع صلاحیتدار قضایی یا اداری اعلام ننمایند، علاوه بر حبس از شش ماه تا دوسال، به انفصال موقت از شش ماه تا دو سال محکوم می گردند.

تنظیم لایحه دفاعیه کلاهبرداری

در تنظیم لایحه دفاعیه کلاهبرداری از طرف متهم یا شاکی باید به نکات مهم و متعددی توجه گردد تا حسب مورد مقصود حاصل گردد. توصیه می شود از آنجا که کلاهبرداری جرم کیفری و دارای مجازات سنگین محسوب می شود حتما از وکیل متخصص در این زمینه کمک بگیرید.

در لایحه دفاعیه کلاهبرداری شاکی باید به صورت کامل به شرح اقدامات صورت گرفته و عملیات هایی که متهم در جهت فریب وی انجام داده است اشاره نماید. به عنوان مثال شاکی باید ادعا کند که متهم اظهار داشته است که شرکت آنها قانونی و دارای مجوز بوده است در حالی که چنین نبوده است و متهم با گرفتن پول و بدون اینکه کاری انجام دهد فرار کرده و از دسترس خارج شده است. همچنین در صورتی که متهم خود را مامور یا ذی سمت در نهاد های دولتی معرفی کرده باشد نیز این امر باید در لایحه دفاعیه کلاهبرداری به اطلاع مقام قضایی برسد.

همچنین این نکته نیز باید در لایحه دفاعیه کلاهبرداری از سوی شاکی تصریح شود که کلاهبردار دست به تبلیغات عمومی زده بوده است و یا اینکه از کارمندان دولت یا نهادهای دولتی بوده است تا حسب مورد مجازات کلاهبردار افزایش پیدا کند. نکته قابل توجه این است که شاکی باید میزان دقیق اموال یا چیزهایی که به کلاهبردار داده است و یا کلاهبردار از وی ربوده است را در لایحه دفاعیه کلاهبرداری اعلام نماید و تا حد امکان مستندات مربوطه را مانند رسید بانکی، فیش پرداخت و… را ضمیمه لایحه خود نماید.

متهم در کلاهبرداری در مقابل می تواند در لایحه دفاعیه خود استناد کند که پولی که از شاکی گرفته است بابت یک قرارداد نافذ و یا تسویه حساب قبلی بوده است لذا اتهام کلاهبرداری به وی ناروا می باشد. همچنین متهم می تواند ادعا کند عملیات یا مانور متقلبانه ای به منظور فریب شاکی انجام نداده است و همچنین سوء نیت ارتکاب جرم کلاهبرداری را نداشته است. در لایحه دفاعیه کلاهبرداری می توان به این نکته اشاره کرد که صرف عدم انجام تعهد، کلاهبرداری محسوب نمی گردد و متهم به دلیل تورم و مشکلات اقتصادی موجود دچار مشکل شده است.

همچنین متهم می تواند در لایحه دفاعیه کلاهبرداری یا شروع به کلاهبرداری خود تعلیق اجراء مجازات را از دادگاه بخواهد. در صورتی که مبلغ کلاهبرداری بیش از یک میلیارد ریال نباشد، متهم می تواند به گذشت شاکی برای توقف تعقیب و اجراء مجازات خویش استناد کند. به موارد مهم دیگری می توان در لایحه دفاعیه کلاهبرداری اشاره کرد که باید با توجه شرایط و محتویات پرونده شما صورت بگیرد.

قالب لایحه دفاعیه کلاهبرداری

لایحه دفاعیه کلاهبرداری به صورت تخصصی توسط وکیل تنظیم می گردد و در قالب فایل word تقدیم شما عزیزان می گردد تا چنانچه خواستید تغییری در آن ایجاد کنید دچار مشکل نشوید. شما می توانید لایحه تنظیمی را با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به مرجع مربوطه ارسال نمایید.